Βραυρώνα αρχαιολογικός Χωρος και σημαντικός υγρότοπος

Η Βραυρώνα είναι σημαντικός αρχαιολογικός χώρος της Αττικής, γνωστή για τον ναό της Αρτέμιδας που έχει δώσει το όνομά του στον σύγχρονο δήμο της ανατολικής Αττικής, αλλά και στον παραθαλάσσιο γειτονικό οικισμό της Λούτσας (σημερινό όνομα Αρτέμιδα). Ήταν χτισμένη σε έναν κολπίσκο στις ακτές του Νότιου Ευβοϊκού κόλπου, κοντά στον σημερινό οικισμό της Λούτσας. Πρωτοκατοικήθηκε από την νεολιθική εποχή. Την εποχή του Θησέα (εποχή του χαλκού) η Βραυρώνα ήταν ένας από τους 20 δήμους που ενώθηκαν και αποτέλεσαν το μετέπειτα Αθηναϊκό κράτος. Σταδιακά η Βραυρώνα εξελίχθηκε σε τόπος λατρείας της Άρτεμης και χτίστηκε ναός αφιερωμένος σε αυτή.

Μυθολογία και Ιστορία

Σύμφωνα με τον μύθο κατά την Τρωική εκστρατεία, η θεά Άρτεμη απαίτησε την θυσία της Ιφιγένειας για να αφήσει τον Μυκηναϊκό στόλο να πλεύσει προς την Τροία. Την στιγμή της θυσίας η Άρτεμη έσωσε την Ιφιγένεια και την μετέφερε στην χώρα των Ταύρων στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Η Ιφιγένεια επέστρεψε από 'κει στην Ελλάδα με την βοήθεια του αδερφού της του Ορέστη. Σύμφωνα με μία παραλλαγή του μύθου που μεταφέρει ο Ευρυπίδης, η Ιφιγένεια στην επιστροφή της έφτασε στην περιοχή της Βραυρώνας και έγινε ιέρεια της Άρτεμης.
Η λατρεία της Άρτεμης στην περιοχή της Βραυρώνας φαίνεται να ξεκίνησε τον 8ο αιώνα π.Χ. ενώ ο ναός χτίστηκε τον 6ο αιώνα π.Χ. Τα επόμενα χρόνια υπήρξε σημαντική επέκταση του λατρευτικού χώρου. Σταδιακά όμως μετά τους πολέμους των Αθηναίων με τους Μακεδόνες η περιοχή άρχισε να παρακμάζει και φαίνεται να εγκαταλείφθηκε τον 2ο αιώνα π.Χ., πιθανόν μετά από πλημμύρες. Μάλιστα ο περιηγητής Παυσανίας τρεις αιώνες αργότερα, δεν αναφέρει σχεδόν τίποτα για την περιοχή της Βραυρώνας, παρά μόνο τον μύθο που αναφέρει ο Ευριπίδης για την επιστροφή της Ιφιγένειας.

Αρχαιολογικός χώρος

Πλάνο του αρχαιολογικού χώρου

Το 1945 ο αρχαιολόγος Ιωάννης Παπαδημητρίου έκανε ανασκαφές στην περιοχή. Οι ανασκαφές συνεχίστηκαν και κατά την δεκαετία του 1950 και 1960 και αποκάλυψαν το μεγαλύτερο μέρος του αρχαιολογικού χώρου. Τα σημαντικότερα αξιοθέατα του αρχαιολογικού χώρου είναι ο ναός της Άρτεμης, η στοά σχήματος Π, η ιερή πηγή, η γέφυρα πάνω στον Ερασινό ποταμό, η παλαίστρα, το γυμνάσιο κ.α. Ο ναός της Άρτεμης είναι ένας μικρός σε μέγεθος ναός από τον οποίο σώζεται κυρίως η πλαϊνή του πλευρά, Υπάρχει αμφιβολία για την μορφή που είχε η πρόσοψή του αλλά πιστεύεται πως ήταν εξάστυλος, κατά μία άλλη άποψη δίστυλος με τοίχο ενδιάμεσα. Η στοά σχήματος Π περιέβαλλε ένα μεγάλο προαύλιο στην πλαϊνή πλευρά του ναού. Γύρω από την στοά υπήρχαν βάσεις με μικρά αγάλματα. Στον ναό υπήρχε επίσης περίφημο άγαλμα, το οποίο πήρε ο Ξέρξης και το μετέφερε στην Σούσα.^[1]

 Ο υγρότοπος της Βραυρώνας 

Σε μια εύφορη πεδιάδα που διαρρέεται από το χείμαρρο Ερασίνο, ο υγρότοπος της Βραυρώνας αποτελεί από τα πιο σημαντικά καταφύγια άγριας ζωής της Αττικής. Σε απόσταση μόλις 30 χιλιομέτρων από την Αθήνα, μπορούμε να θαυμάσουμε ένα υπέροχο τοπίο με πλούσια ιστορία που έχει παραμείνει σχεδόν ίδιο από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα. Η μεγάλη ποικιλία διαφορετικών βιοτόπων σε συνδυασμό με τις ήπιες μεθόδους εκμετάλλευσης από τον άνθρωπο δημιούργησαν ένα οικοσύστημα μοναδικής αξίας.

Πηγή ζωής για τον άνθρωπο και τη φύση, ο χείμαρρος Ερασίνος δημιούργησε τις συνθήκες για τη δημιουργία του υγροτόπου, ενώ το νερό του χρησιμοποιείται για το πότισμα των χωραφιών που συνορεύουν με τις όχθες του. Οι καλαμώνες, τα υγρά λιβάδια και οι αρμυρικώνες είναι συνυφασμένα με την ύπαρξη του χειμάρρου, όπως και τα αμπέλια, οι φιστικιές και τα κηπευτικά που καλλιεργούνται στις παρακείμενες εκτάσεις. Εκμεταλλευόμενα αυτή τη μοναδική ποικιλία, πάνω από 170 είδη πουλιών έχουν παρατηρηθεί, ενώ η περιοχή είναι πλούσια σε ερπετά, αμφίβια και μικρά θηλαστικά.

Ο άνθρωπος είχε αντιληφτεί από την αρχαιότητα την ιδιαιτερότητα της περιοχής και γι’ αυτό το λόγο και δημιούργησε ναό προς τιμήν της Βραυρώνιας Αρτέμιδος και διοργάνωνε μεγάλες τελετές – τα Βραυρώνια – που περιελάμβαναν μουσικούς αγώνες, απαγγελίες ποιημάτων και θαλάσσια αγωνίσματα. Παράλληλα οι παραδοσιακές χρήσεις γης (κτηνοτροφία και γεωργία) που διατηρήθηκαν ως τις μέρες μας προστάτεψαν τη περιοχή από τη κακώς εννοούμενη ανάπτυξη.

Αυτή η αρμονική συνύπαρξη του ανθρώπινου με το φυσικό στοιχείο έχει διαταραχτεί σοβαρά τα τελευταία χρόνια. Οι καλλιέργειες μετατρέπονται σε οικόπεδα, ο υγρότοπος χρησιμοποιείται ως χωματερή ενώ οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν αλλοιώσει μεγάλες εκτάσεις, κυρίως στη παράλια ζώνη. Για το λόγο αυτό είναι επιτακτική η προστασία και ανάδειξη της περιοχής της Βραυρώνας προκειμένου να διαφυλαχθεί η ιδιαιτερότητα του τοπίου.

http://el.wikipedia.org

http://www.ornithologiki.gr